مقدمه
هِسِن يکي از شانزده ايالت آلمان است. پايتخت اين ايالت شهر ويسبادن و فرانکفورت بزرگ‌ترين شهر اين ايالت است که خود به تنهايي ۶۵۵،۰۰۰ نفر جمعيت درد و جمعيت آن با حومه‌اش به ۲ مليون ميرسد. در ضمن قلب اقتصاد آلمان در اين شهر است. در منطقه راين- ماين در جنوب هسن تراکم صنعتي از همه‌جاي آلمان بيشتر است.
ويسبادن نام شهري در شمال شرقي ساحل رود راين و مرکز ايالت هسن مي باشد. با فرانکفورت ۳۰ کيلومتر و با ماينز ۱۰ کيلومتر فاصله دارد. ويسبادن را به چشمه‌هاي آب معدني مي شناسند. و پولدارترين مردمان دنيا در حوالي آن شهر سکونت دارند.
فرانکفورت امروزه يکي از ثروتمندترين مراکز اروپا و مرکز فرهنگ، ادبيات و همچنين بانکها است. فرانکفورت با حومه‌اش راين-ماين، بيش از ۵ ميليون نفر جمعيت دارد و بعد از راين-روهر بزرگ‌ترين مرکز حومه‌اي آلمان به شمار مي‌رود.
فرانکفورت قرارگاه بانک مرکزي اروپا و مهم‌ترين شهر اقتصادي قاره اروپا است. اين شهر همچنين به خاطر دارا بودن نمايشگاه در جهان شهرت پيدا کرده است. در عين حال يکي از بزرگ‌ترين مناطق حمل و نقل اروپا نيز است. موقعيت مرکزي فرانکفورت در اروپا نيز باعث رشد فرودگاه بين المللي فرانکفورت نيز شده است.
سازمان Hessen در آالمان
1- معرفي
سازمان Hessen به عنوان يكي از سازمان‌هاي وابسته به دولت ايالت Hessen در آغاز سال 2005 شروع به كار نمود. دانشگاه کسل (Kassel) مرکز هماهنگي اين شبکه مي باشد. در دانشگاه هاي همکار هسن فناوري هايي مانند مواد نانوساختار، مهندسي سيستم هاي نانو، نانوپزشکي، شيمي نانو مواد، نانو زيست فناوري و ساير شاخه هاي تحليلي فناوري نانو ارايه مي‌گردد. اين سازمان از تركيب چهار سازمان زير تشكيل شده است:
v شركت تحقيق و توسعه هسن (FEH)
v بنياد فناوري هسن(TSH)
v خدمات توريستي هسن (HTS)
v خدمات مشاوره‌اي بانك سرمايه‌گذاري هسن (IBH)
هدف اصلي سازمان هسن (Hessen Agentur) افزايش اعتماد شهروندان و سرمايه‌گذاران، جذب توريست و افزايش آگاهي سازمان‌ها و كشورهاي مختلف از مزيت‌هاي بالقوه و بالفعل اين ايالت مي‌باشد.
اين سازمان با بيان مزايا و ويژگي‌هاي منحصر به فرد ايالت هسن به دنبال ارتقاي ملي و بين‌المللي اين ايالت است. اهداف و وظايف اين شبکه به چهار بخش تقسيم ميشود:
1- استفاده بهينه از پتانسيل هاي مشترک در جهت برآوردن خواسته هاي اتحاديه اروپا
2- تاسيس يک مرکز تحصيلات تکميلي براي بررسي مواد کارکردي ساختارمند
3- استفاده بهينه از پتانسيل هاي شبکه در جهت پيشرفت فناوري نانو
4- پايه ريزي يک آيين نامه اقتصادي مدون براي انتقال فناوري در زمينه نانو و ساير مسايل مربوطه
برخي از فعاليت‌هاي اصلي اين سازمان در قالب يك كانون تفكر عبارتند از:
1- شبكه‌سازي بين محققان، برنامه‌ريزان، اقتصاددانان و مديران
2- شناسايي ريسك‌ها و چگونگي تبديل آنها به فرصت‌هاي مختلف
3- ارتقاي توسعه اقتصادي در بخش‌هاي آينده‌دار
4- همكاري با سازمان‌هاي مختلف بين‌المللي از جمله اتحاديه اروپا
5- كمك به تجاري‌سازي طرح‌ها و ايده‌ها
6- ارائه مشاوره در زمينه ICT
7- ارائه مشاوره به سرمايه‌گذاران علاقمند به سرمايه‌گذاري در اين ايالت
8- ارائه مشاوره به دولت و سازمان محلي
9- شناسايي و ارزيابي فناوري‌هاي نوظهور
2- اطلاعات كلي درباره سازمان هسن به صورت مختصر آمده است:
دفتر مركزي
weisbaden
سهام‌دار
دولت ايالت هسن
مدير كل
Dr. Dieter kreuziger, Martin H.Herkstoter
تعداد كل پرسنل
در حدود 150 نفر
زمان تأسيس
1 اكتبر 2004
رسالت سازمان
ارتقاي موقعيت ملي و بين‌المللي ايالت هسن، جذاب‌تر كردن اين ايالت براي سرمايه‌گذاران، مديران، توريست‌ها، محققان و اقتصاددانان، شبكه‌سازي بين محققان، برنامه‌ريزان، اقتصاددانان و جامعه شناسان
بخش‌هاي مختلف سازمان
v بخش توسعه منطقه‌اي؛ شامل تحقيقات اقتصادي، توسعه ايالتي، برنامه‌هاي تأمين مالي
v بخش خدمات مشاوره محلي؛ شامل مشاوره محلي، خدمات مشاوره در سطح اروپا، تجارت خارجي، بازاريابي توريست
v بخش‌نوآوري، آموزش و فناوري
سازمان هسن در حوزه فناوري‌هاي پيشرفته بر سه فناوري
v زيست‌فناوري
v فناوري‌هاي زيست محيطي و
v فناوري نانو متمركز است.
در اين سه حوزه، اين سازمان به شركت‌هاي كوچك و متوسط، شركت‌هاي نوپا و كارآفرينان خدمات مشاوره‌اي ارائه مي‌دهد. در راستاي ارتقاي هر چه بهتر اين سه فناوري سه برنامه مختلف با عنوان‌هاي Hessen-biotech، Hessen.umwelttech و Hessen nonotech با هدف تقويت رقابت‌پذيري شركت‌هاي فعال در اين سه حوزه، تدوين شده است.
يكي از مسائل اساسي شركت‌هاي كوچك و متوسط، توسعه بازارهاي جديد و به دست آوردن سرمايه‌گذاري‌هاي مشترك است. در راستاي حل اين مسائل، سازمان هسن با جمع‌آوري تخصص‌ها و تجارت مختلف در داخل و خارج از آلمان درصدد رفع آنها است. از وظايف تعيين شده در برنامه‌هاي سه‌گانه فوق، بازاريابي فناوري، شفافيت در مسائل بازار، انتقال فناوري و نيز توسعه شبكه‌ها مي‌باشد.
به طور كلي سازمان هسن خدمات زير را ارائه مي‌دهد:
v ارائه اطلاعات منظم و منسجم دربارة اين بخش‌ها
v شناسايي فرصت‌هاي همكاري براي دانشگاهها و شركت‌ها جهت همكاري با يكديگر
v ارائه اطلاعات مناسب درباره ايجاد شبكه‌هاي كسب و كار
v معرفي شركت‌هاي پيشگام در هر يك از بخش‌هاي سه گانه فوق
3- خوشه‌سازي در هسن
بخش فناوري هسن، مركز حمايت از فرآيندهاي خوشه‌سازي و شبكه‌سازي بين دانشگاه و صنعت مي‌باشد. تمركز بر بخش‌هاي پيشرفته تكنولوژيكي، برقراري روابط همكاري نزديك بين شركت‌هاي صنعتي و دانشگاهها و حمايت از شركت‌ها در طول فرآيند زنجيره ايجاد ارزش، تقويت رقابت‌پذيري شركت‌ها به خصوص SMES از فعاليت‌هاي اصلي اين بخش است.
براي جمع‌آوري محققان و افراد با تخصص‌هاي مختلف اين بخش روش خاصي دارد كه به سئوالات ايجاد شده در بخش‌هاي مختلف پاسخ مي‌دهد.
4- شبكه انتقال فناوري هسن
شبكه هسن يكي از سازمان‌هاي پيشرو در انتقال فناوري است. شبكه انتقال فناوري هسن (TTN-Hessen) يك شبكه مبتني بر همكاري است كه هدف آن ارتقاي همكاري بين صنعت و دانشگاه است. اعضاي اين شبكه كه به وسيله سازمان هسن هدايت ميشود شامل تمام دانشگاه‌هاي موجود در هسن و سازمان‌هاي پيشگام در صنعت و بازرگاني است. شبكه TTN تجاري‌سازي تحقيقات را براي SMES از طريق فراهم كردن اطلاعات R&D براي شركت‌هاي علاقمند، در تمام زمينه‌هاي فناوري‌هاي مرتبط، تسهيل كرده و از اين طريق توانايي SMES را براي نوآوري افزايش مي‌دهد.
براي افزايش پروژه‌هاي تحقيق و توسعه مشترك، شبكه TTN زمينه‌هاي همكاري بين شركت‌ها و مؤسسات RTD را فراهم كرده و از آنها حمايت مي‌كند. TTN شركاي R&D براي SMES را شناسايي كرده و از طريق مراكز مشاوره منطقه‌اي خود در زمينه انتقال فناوري كه در 5 سازمان صنعتي و بازرگاني هسن مستقر هستند، به آنها خدمات مشاوره‌اي ارائه مي‌دهد. مشاوره در زمينه حق‌ليسانس و پتنت از طريق سه سازمان (PVAn”) كه مسئوليت ارزيابي، حمايت و بازاريابي جديدترين نتايج تحقيقاتي ارائه شده توسط 11 دانشگاه ايالت را بر عهده دارد، ارائه ميشود. جمع‌آوري اطلاعات درباره تمام سازمان‌هاي تحقيقاتي همكار و ذخيره آن در بانك اطلاعاتي مبتني بر وب TTN-Expertendatabank باعث دستيابي سريع شركت‌هاي علاقمند به اطلاعات مورد نياز در همه زمينه‌ها ميشود.
3- طرح ارتقاي پروژه‌هاي پايلوت و مدل‌سازي
حمايت مالي از پروژه‌هاي R&D مشترك بين شركت و مراكز تحقيقاتي به وسيله سازمان هسن و در چارچوب بودجه دولت ايالت هسن با عنوان «پروژه‌هاي پايلوت و مدل‌سازي» انجام ميشود. ميزان بودجه اين طرح سالانه در حدود 5/1 ميليون يورو مي‌باشد كه صرف حمايت مالي از اين پروژه‌ها ميشود. نقش سازمان هسن انتخاب پروژه‌ها جهت حمايت مالي از آنها است. سازمان‌هاي تحقيقاتي، دانشگاهها و شركت‌هاي مختلف كه داراي پروژه‌هاي تحقيقاتي هستند مي‌توانند خلاصه‌اي از پروژه خود را از طريق آدرس الكترونيكي به اين سازمان بفرستند. هسن با ارائه مشاوره‌هاي لازم در اين زمينه، شرايط لازم براي كسب حمايت مالي از طريق طرح«پروژه‌هاي پايلوت و مدل‌سازي» را ارائه مي‌كند. در اين راستا هسن با معرفي شريك مناسب فناوري و گزينه‌هاي تأمين مالي مختلف، شركت‌ها و سازمان‌هاي مختلف را حمايت مي‌كند.
اوليت حمايت مالي سازمان هسن از پروژه‌هايي است كه در زمينه‌هاي زير باشند :
(زيست فناوري ، محيط، نرم‌افزار، ارتباطات از راه دور، فناوري نانو، سيستم‌هاي ميكرو، مواد جديد، فناوري‌هاي اپتيك).
علاوه بر موارد بالا از كارآفرينان جديد نيز حمايت مالي ميشود. لازم به ذكر است كه پروژه‌هاي تحقيقاتي كه تنها متعلق به يك شركت است نمي‌توانند از اين حمايت‌ها استفاده كنند.
4- اثرات اجتماعي فناوري نانو و خطرات نانوذرات براي سلامتي
تخمين و ارزيابي خطرات ممکن و پيآمدهاي منفي فناوري نانو روي سلامتي بشر يکي از مباحث مهم در زمينه اين فناوري مي باشد. بخش پيآمدهاي روشها و نوآوري ها (Accompanying innovation and technique or ITA) در وزارت آموزش و تحقيقات دولت هسن به بررسي اثرات مضر و خطرات فناوري نانو مي پردازد. در مقايسه با ساير فناوري ها مانند فناوري ژنتيک، در مراحل اوليه بررسي ها براي فناوري نانو نتايج مثبتي به دست آمده است.
5- مشاوره در مورد برنامه‌هاي مالي
اين سازمان در حوزه‌هاي مختلف مانند امكان‌سنجي مالي، تدوين راهبرد تأمين مالي مناسب و انتخاب شركاي سرمايه‌گذاري، مشاوره مالي مي‌دهد. گروه‌هاي هدف عمدتاً شركت‌هاي نوپا و كارآفرينان و مؤسسات مالي هستند.
6- حمايت از توسعه بازارها
اطلاعات در مورد تخمين بازارها، اندازه بازار، وضعيت پتنت و بازه زماني براي تجاري سازي بسيار محدود مي باشد.در تحقيقاتي که اخيرا انجام گرفته تمرکز تحقيقات روي پتانسيل بازار در بازارهاي نوپا در زمينه شيمي، ساخت وسايل نقليه، اپتيک، پزشکي و الکترونيک بوده است.
سازمان هسن از شركت‌هاي محلي كه به دنبال نفوذ در بازارهاي خارجي يا توسعه بازارهاي خود هستند، حمايت مي‌كند. يكي از سازمان‌هاي وابسته به اداره امور بازرگاني خارجي در زمينه حضور در بازارهاي جديد براي SMES فعال در هسن، مشاوره ارائه مي‌دهد.
سازمان هسن نيز هر سال نمايشگاه تجاري برگزار كرده و از شركت‌هاي حاضر در اين نمايشگاه حمايت مي‌كند.
سازمان هسن داراي شبكه‌اي است كه در آن شبكه افرادي از كشورهاي آمريكا، چين، هند، ژاپن و امارات حضور دارند و اين سازمان در آنجا داراي دفاتر نمايندگي مي‌باشد.
فناوري نانو در Hessen آلمان
در حال حاضر بيش از 250 شركت در حوزه فناوري‌هاي مواد در هسن فعال هستند. در حدود 75 شركت از اين شركت‌ها در حوزه فناوري نانو فعال هستند. تحقيق و توسعه و توليد محصولات فناوري نانو، توسط شركت‌هاي بزرگ و كوچك انجام ميشود، اين شركت‌ها را از طريق دانشگاه‌هاي برتر مستقر در اين شهر، پشتيباني مي‌شوند.
Hessen در تجاري‌سازي محصولات مبتني بر فناوري نانو بسيار فعال بوده و بخش‌هاي با پتانسيل بالا مدنظر سازمان‌ها و شركت‌هاي فعال در اين شهر هستند. بخش‌هاي مورد علاقه شركت‌هاي فعال در اين شهر عبارتند از:
1- صنايع شيميايي و داروسازي 2- صنعت موتور (Motor Industry)
3- فناوري‌هاي پزشكي 4- زيست فناوري
5- انرژي 6 – محيط‌زيست
هسن به مراکز صنعتي برجسته فناوري نانو در آلمان و اروپا وابسته است.
هسن به کمک بيش از 100 بنگاه کاري و تقريبا 70 گروه کاري در 11 دا نشگاه که به طور جدي در زمينه فناوري نانو فعاليت ميکنند، با مراکز صنعتي برجسته فناوري نانودر آلمان و اروپا ارتباط دارد.
سازمان ها و شرکت هايي که با هسن در زمينه توليد زنجيره ارزش(value chain) در فناوري نانو همکاري مي کنند عباتند از: (گروه هاي کاري دانشگاهي، محققان غير دانشگاهي، بنگاه ها، شبکه ها).
در حال حاضر بنگاه هاي بزرگ و بسياري از بنگاه هاي کوچک خاص در صنعت نانوفناوري فعال مي‌باشند. در اين بخش بنگاه‌هاي بزرگي که تنها بخشي از فعاليت آنها به نانو مربوط ميشود نسبت به بنگاه‌هاي کوچکي که تمام فعاليت خود را روي نانو متمرکز کرده اند داراي اهميت بيشتري مي باشند. بنگاه هاي کوچک از لحاظ صنعتي داراي ريسک بيشتري مي باشند.
در هسن مرکزي تعداد زيادي از بنگاه ها که از فناوري نانو در فناوري اپتيک اسفاده مي کنند، يک خوشه نانو- اپتيک مهم را به وجود آورده اند.
الف. تامين منابع مالي
براي گذار از مرحله ارايه ايده به مرحله بهبود محصولات، داشتن سرمايه کافي براي ارتقاي بنگاه ضروري است. در کشور آلمان گروهي از شرکت هاي سرمايه گذار خطرپذيردر حوزه فناوري نانو وجود دارند.
يکي از معروف ترين بنگاه هاي اروپايي که در زمينه فناوري نانو و سرمايه گذاري هاي مربوط به آن فعاليت ميکنند ،nano-start AG مي باشد که در فرانکفورت قرار دارد. اين شرکت در بنگاه هاي جوان و نوپا که در زمينه فناوري نانو فعاليت مي کنند سرمايه گذاري ميکند. همچنين دو بنگاه Equinet AG و Creathor venture، از سرمايه‌گذارهاي فعال در هسن در حوزه فناوري نانو مي باشند. بنگاه Equinet AG شامل مجموعه‌اي از سرمايه‌گذارها است وتمرکز آن روي IT، فناوري زيستي و فناوري‌نانو مي باشد. بنگاه Creathor venture در هامبورگ در بازار هاي داراي رشد سريع مانندIT، بخش پزشکي و فناوري نانوسرمايه گذاري مي کند.
بنگاه ها علاوه بر تامين وجه در زمينه اتخاذ تصميمات مديريتي راهبردي و عملياتي نيز مورد حمايت قرار مي گيرند. به منظور ارتقاي فناوري نانو در هسن وزارت اقتصاد هسن با همکاري اتحاديه اروپا برنامه هاي زير را در دست اجرا دارند:
× برنامه تامين منابع مالي بنگاهها(Enterprise Financing Program): در اين برنامه Hessen NanoMatTech براي بنگاه‌هاي موجود در هسن حمايت هاي مالي براي نوآوري در نظر مي‌گيرد.
× برنامه ارتقاي نوآوري پروژه‌هاي نمونه(The Promotion of innovation of model Projects): در اين پروژه از SMEهايي که قصد ارتقاي محصولات خود يا کاربردي‌سازي پروژه‌هاي خود را دارند حمايت ميشود . با اين برنامه ،SMEها مي توانند پروژه هاي خود را به صورت مشترک با سازمان هسن و يا ساير بنگاهها و حتي دانشگاهها انجام دهند و به اين ترتيب انتقال فناوري از دانشگاهها به صنعت به سادگي انجام پذير مي شود. بر طبق اين برنامه حدود 40 درصد هزينه تامين وجه به صورت گرنت به بنگاه ها پرداخت مي شود. اين پرداخت در صورت تاييد ارتقاي پروژه توسط کميته مربوطه پرداخت خواهد شد.
ب. خدمات
سرويس نانواطلس و اطلس زيرساخت فناوري نانو وعلوم نانو در هسن
(nano-Atlas Hessen-authority and infrastructure Atlas of the nano-technology and nano-science in Hessen)
به تمام بنگاه هاي داخل هسن که عرضه‌کننده و يا استفاده کننده از دوره هاي آموزشي و پيشنهادات تامين مالي و ارزش‌يابي هستند (مانند گروه هاي کاري دانشگاهي ويا سازمان هاي تحقيقاتي هسن) و در زمينه علوم ويا فناوري نانو فعال مي باشند، پيشنهاد مي شود تا دراين سرويس ثبت نام نمايند.
سرويس شرکت در نمايشگاه هاي داخلي وبين المللي و يا همايش هايي که با نمايش همراه است توسط بنگاه هايي که شرايط هسن را پذيرفته اند.
وزارت اقتصاد هسن با همکاري خط عملکرد فناوري نانوي هسن اين سرويس را براي SMEهاي داخل هسن و دانشگاه ها و موسسات مرتبطي که شرايط هسن را پذيرفته اند، ارايه مي‌دهد.