سرمایه گذاری خارجی در شرکت های دانش بنیان

پس از اجرای موفقیت آمیز توافق هسته ای، و حتی پیش از آن تعداد قابل توجهی از هیات های ارشد تجاری و اقتصادی کشورهای خارجی روانه ایران شدند تا بتوانند پس از اجرای توافق هسته ای و رفع تحریم های اقتصادی و بانکی، سرمایه گذاری هایی را در ساختار اقتصادی کشور مشتمل بر بخش های جذاب سرمایه گذاری مانند انرژی، حمل و نقل و … انجام دهند. سودآوری بازار ایران نیز برای سرمایه گذاران خارجی امری است که با توجه به موقعیت جغرافیایی، ساختار فرهنگی-اجتماعی ایران و نقش سیاسی آن امری مسجل و بدیهی است.
از اینرو بنابر اظهار نظرهای غیررسمی برخی مسئولان در رسانه ها در مدت کوتاه شش ماهه ۲۰ هیات بلندپایه اقتصادی از کشورهای جهان به ایران آمدند تا بتوانند در فضای ایجاد شده جهت احیای مراودات اقتصادی نقش پررنگتری از قبل ایفا کنند.
بدیهی است مدیریت بهینه این سرمایه های سرازیر شده به کشور در راستای کسب منفعت حداکثری کشور نیز از دغدغه ها و تلاش های مسئولان اجرایی است. در این میان دو سیاست وجود دارد یکی جلوگیری از سرمایه گذاری خارجی در حوزه های دارای مخاطرات از قبیل، مخاطرات ریست محیطی، فرهنگی و … و دیگری تشویق سرمایه گذاری خارجی در امور مهم که یا کشور به آن نیاز مبرم دارد (حمل و نقل و آب و …)، و یا کشور در آن دارای مزیت نسبی است. (گردشگری و ترانزیت و …).

تا کنون تلاش ها و برنامه ریزی های زیادی صورت گرفته است تا این سرمایه گذاری ها در راستای مطلوب هدایت شود، اما ظهور و بروز بخش جدیدی از اقتصاد در چند سال اخیر در کشور لزوم بازنگری در این برنامه ها و تلاش ها را مهمتر جلوه می دهد.
شکل گیری و تبلور اقتصاد دانش بنیان در قالب شرکت های دانش بنیان که طی دو سال اخیر تعداد آنان از ۱۰۰ شرکت دانش بنیان به بیش از ۲۰۰۰ شرکت دانش بنیان رسیده است، یکی از این اتفاقات است.
تغییر ساختارهای منابع انسانی در کشور و افزایش تعداد بیکاران تحصیل کرده، شاید تهدیدی بوده که بخشی از آن باعث بیداری جامعه شده و در کنار تلاش های مجدانه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در دولت جدید باعث اقدام تعداد قابل توجهی از این فارغ التحصیلان به ایجاد کسب و کارهای نوپا در قالب شرکت های دانش بنیان شده است.
شرکت هایی که ایده اصلی آنان بر مبنای علم و دانش و نوآوری شکل گرفته و توانسته اند در مدت زمانی کوتاه نقش قابل توجهی در اقتصاد بازی کند.
با رشد سریع ایجاد شرکت های دانش بنیان، و از طرفی توسعه شرکت های دانش بنیان نوپای کنونی، پیش بینی می شود تا ده سال دیگر تعداد این شرکت ها به بیش از ۳۰۰۰۰ شرکت دانش بنیان برسد. و اما هر کدام از این شرکت های دانش بنیان یعنی حداقل یک ایده نوآورانه مبتنی بر علم و دانش که قابلیت تجاری سازی و ایجاد ارزش افزوده دارد.
اما در چه شرایطی این طرح ها قابلیت رشد دارند!؟ سوالی که پاسخ های متعددی دارد، اما بی شک یکی از ضروری ترین آنان تامین مالی طرح های شرکت های دانش بنیان است.
توجه به مساله تامین منابع مالی جهت سرمایه گذاری و حمایت از طرح های شرکت های دانش بنیان، با توجه به تعداد بالای شرکت های دانش بنیان نوپا امری اجتناب ناپذیر است. شرکت های دانش بنیان نوپا بیشتر به دلیل ماهیت جوان مدیران خود قادر به تامین مالی برنامه ها و طرح های خود نیستند. حتی برخی از شرکت های تولیدی و صنعتی نیز جهت توسعه طرح های خود با محدودیت منابع نالی مواجه می شوند.
در این میان اما، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با تمام تلاش خود با عاملیت صندوق نوآوری وشکوفایی در تلاش است تا تامین مالی طرح های نوآورانه شرکت های دانش بنیان را انجام دهد. با این وجود شاید تا کنون صندوق نوآوری و شکوفایی توانسته است تا حدودی در حمایت از طرح های شرکت های دانش بنیان موفق عمل کند، اما روند بسیار سریع و روبه رشد شرکت های دانش بنیان موفقیت کمافی السابق نهادهای فعلی تامین مالی طرح های شرکت های دانش بنیان را با تردید روبرو کرده است.
لذا بی شک ورود منابع مالی جدید غیردولتی به اکوسیستم دانش بنیان امری ضروری به نظر می رسد. سرمایه خارجی وارد شده به کشور شاید بتواند به تامین مالی طرح های شرکت های دانش بنیان کمک به سزایی نماید. لذا باتوجه به وجود پتانسیل بالای شرکت های دانش بنیان کنونی و همچنین ایجاد شرکت های دانش بنیان جدیدتر با توجه به پتانسیل بالای علم و دانش کشور و از طرفی ورود سرمایه گذاران خارجی به کشور می توان با اتخاذ سیاست ها و برنامه های اجرایی متناسب سرمایه گذاران خارجی را به سرمایه گذاری در طرح های نوآورانه شرکت های دانش بنیان سوق داد.